Ano ang kailangan kong malaman tungkol sa katarata?

Ang mata ng tao ay parang isang kamera, kumukuha ng liwanag upang makabuo ng imahe na "nakikita" ng utak. Tulad ng sa kamera, mayroon lente sa loob ng mata na siyang nagpopokus sa liwanag mula sa mundo. Noong tayo ay isinilang, ang lente na ito ay malinaw na malinaw, at ang liwanag ay madaling nakakapasok, na bumubuo ng malinaw na imahe. Ngunit, habang tayo ay tumatanda, ang lente ay natural lamang na lumalabo, at nagkakaroon ng pamumuti. Ang namumuting lente na ito ay tinatawag na katarata.

Ang sikat ng araw, diabetes, paninigarilyo, at ilang gamot ay nakakapagpabilis ng proseso nito, pati na rin ang pinsala o opera sa mata. Ang liwanag ay hindi basta-basta makakapasok sa namumuting lente, bilang resulta, ang mundo ay nagiging malabo at madilim. Maraming tao rin ang nagkakaroon ng problema sa nakakasilaw na liwanag, lalo na kapag nagmamaneho sa gabi, o di kaya ay hindi kasing-linaw o kasing-tingkad tulad ng dati. Walang gamot o pampatak sa mata na makakagamot sa katarata, ngunit maaari itong maitama sa pamamagitan ng maikling operasyon na makakapagtanggal sa namumuting lente at palitan ito ng malinaw at artipisyal na lente, na makakapagpanumbalik ng paningin. Ang hindi nagamot na katarata ay lalong lalala, magiging palabo ng palabo ang paningin. Ang katarata ay lubhang pangkaraniwan (ang lahat ay makakauha nito kalaunan), at maraming operasyon sa katarata ang ginagawa sa Canada kada taon kumpara sa anumang iba pang operasyon.

Ano ang kailangan kong malaman tungkol sa operasyon ng katarata?

Tinatanggal ng operasyon sa katarata ang namumuting lente na pumipigil sa liwanag na makapasok sa mata at pinapalitan ito ng artipisyal (plastik) na lente hindi kailanman magiging malabo o mamumuti. Maaaring tukuyin ng iyong doktorang artipisyal na lente na ito bilang ‘intraocular lens’, or IOL. Irerekomenda ng iyong ophthalmologist ang opera kung ang katarata ay malala na at maaari nang makaapekto sa iyong pang-araw-araw na buhay. Ang operasyon sa katarata ay karaniwang tumatagal lamang ng wala pang 20 minuto, at kadalasan ay maaaring isagawa nang hindi nangangailangan ng general na anesthesia (o pampatulog). Depende kung saan ka nakatira, ang operasyon ay maaaring gawin sa isang ospital, o sa isang surgery center.

HAKBANG 1

Ang iyong mata ay lalagyan ng freezing anesthesia upang mamanhid (maaaring pampatak o karayom) para hindi ka makaranas ng sakit. Ikaw ay maaaring bigyan ng gamot na iniinom o sa pamamagitan ng intravenous upang mapakalma ka para sa operasyon.

HAKBANG 2

Sa loob ng operating room, ang iyong mukha ay lilinisin gamit ang sterilizing solution at ikaw ay tatakpan ng malinis na tela (paran kumot) na magtatakip sa iyong mukha. Madilim sa ilalim ng tela, ngunit madali pa rin huminga.

HAKBANG 3

Ang iyong surgeon ay maglalagay ng maliit na aparato upang hawakan ang talukap ng iyong mga mata at gagawa ng maliit na hiwa sa malinaw na parte ng iyong mata gamit ang isang maliit na blade o laser.

HAKBANG 4

Tatanggalin ng iyuong surgeon ang katarata gamit ang ultrasonic probe at ilalagay ang bagong lente na pinili upang sumakto sa iyong mga mata.

HAKBANG 5

Kapag ang bagong lente ay nailagay na, ang iyong surgeon ay mag-iiniksyon ng antibiotics at tatahiin ang iyong mata. Ang hiwa na ginawa ng surgeon ay kadalasan sobrang liit lamang kung kaya hindi na ito kailangang tahiin upang mapabilis ang paggaling nito.

TAPOS NA

Lalagyan ng proteksyon ang iyong mga mata upang protektahan ito habang pinapagaling, at ang sugery ay kumpleto na.

Ano ang intraocular na mga lente?

Isa sa pinakamahalagang desisyon sa pag-opera sa katarata ay ang lente na ilalagay sa mata. Anumang klase ng lente na iyong piliin, kailangan ng iyong doktor na gumawa ng detalyadong sukat upang masiguro na sakto sa iyong mata ang lente na napili (ang mga lente ay mayroong 'powers' tulad ng ang mga sapatos ay mayroong sukat). Ito ay hindi isang desisyon na kailangan mong gawin: kakalkulahin ng ito ng iyong doktor base sa hugis at laki ng iyong mata. Mayroong 3 pangunahing uri ng mga lente na maaari mong pagpilian mula: Monofocal lenses, Toric lenses, at Multifocal lenses.

Monofocal lens

Ang Monofocal na lente ay ang standard na lente. Ito ay nagbibigay ng pinakamalinaw na paningin sa isang distansya (halimbawa, malapit para sa pagbabasa ng libro o malayo para sa pagmamaneho). Karamihan ng tao ay pinipili ang malinaw na paningin sa mga bagay na malayo at dumedepende sa salamin na pangbasa para sa mga malalapit pagkatapos ng operasyon. Makikita ng ilang tao na hindi nila kailangan ng mga salamin upang makita ang mga bagay na malayo pagkatapos ng operasyon, samantalang ang ibang tao (lalo na yaong may karamdaman sa mata na tinatawag na astigmatismo) ay kakailanganin pa rin ng mga salamin upang makita nang mas malinaw ang mga bagay na malayo. Lahat ng mayroong monofocal na lente ay mangangailangan pa rin gumamit ng reading glasses o bifocals pagkatapos ng operasyon upang makita ng malapitan ang mga bagay (i.e. pagbabasa ng libro). Matutulungan ka ng iyong ophthalmologist upang makapili ng monofocal lens na nararapat para sa iyo.

Toric lens

Ang ilan sa mga tao ay mayrrong mata na parang hugis football kaysa bilog. Ito ay tinatawag na 'astigmatismo' at mayroon itong kinalaman sa pag-focus ng mata sa liwanag. Ang toric na lente ay isang monofocal na lente na tinatama ang astigmatismo, na binabawasan ang pangangailangan ng tao na magsuot ng salamin upang makita ang mga bagay na nasa malayo. Tulad din ng monofocal na lente, ang mga reading glass o bifocals ay kailangan pa rin pagkatapos ng operasyon upang makita ang mga bagay ng malapitan. Ång halaga ng Toric na lente ay kbahagyang binabayaran ng mga pribadong insurance plans, ngunit hindi kadalasanag binabayaran ng mga provincial health insurance sa Canada.

Multifocal lens

Ang multifocal na lente (kabilang ang Trifocal at Extended Depth of Focus na mga lente) ay ginawa para sa mga taong gustong maiwasan ang pagsusuot ng salamin hangga't posible. Maaari itong makapagbigay ng malinaw na paningin kahit na malayo (halimbawa, nang malapitan upang makapagbasa ng libro at nang malayo para sa pagmamaneho), na nagpapabawas sa pangangailangan ng mga pasyente na gumamit ng salamin. Maraming uri ng multifocal na lente, kung saan ang bawat isa ay mayroong benepisyo at limitasyon. Kabilang sa ilang limitasyon ang glare o ang bilog sa maliliwang na ilaw tuwing gabi, o ang hirap makakita kung madilim ang ilaw. Matutulungan ka ng iyong ophthalmologist na makapili ng multifocal lens na mainam para sa iyo. Ang halaga ng Multifocal na lente ay bahagyang binabayaran ng ilang pribadong insurance plans, ngunit kadalasang hindi binabayaran ng mga provincial health insurance sa Canada.

Ano ang dapat kong asahan bago at pagkatapos ng operasyon?

Bago ang operasyon, ang iyong doktor ay maaaring magbigay ng ilang pampatak upang ihanda ang iyong mga mata sa operasyon. Maaari rin irekomenda sa iyo ng iyong surgeon na linisin palagi ang talukap ng iyong mga mata at pilikmata ilang linggo bago ang iyong operasyon upang mabawasan ang panganib ng impeksyon. Mahalaga na sundin mo ang lahat ng tagubilin sa iyo ng iyong doktor. Sa araw ng iyong operasyon, ikaw ay sasabihan na siguraduhing hindi ka kakain o iinom na anuman sa loob ng ilang oras (na sasabihin nila sa iyo). Muli, mahalaga na sundin mo ang lahat ng tagubilin sa iyo upang hindi maipagpaliban ang iyong operasyon. Pagdating mo sa surgical suite, ipapakilala ka sa pangkat na nars at lalagyan ka ng intravenous catheter sa iyong kamay o braso bago pumasok sa loob ng operating room.

Pagkatapos ng iyong operasyon, ikaw ay lalagyan ng proteksyon para sa mata, na dapat mong panatilihin suot sa anumang oras hanggang sa makita mo ang iyong doktor sa susunod na araw (maaari mong tanggalin sandali ang proteksyong ito upang maglagay ng pampatak sa mata, ngunit kailangan mo itong ibalik kaagad pagkatapos). Bibigyan ka ng reseta na pamptak sa mata (kasama ang mga antibiotic at anti-inflammatories) sa loob ng ilang linggo upang makatulong na mapabilis ang pagaling ng iyong mata pagkatapos ng operasyon. Ito ay dapat gamitin ng eksakto kung paano ito sinabi sa iyo ng iyong doktor. Normal lamang na maging malabo o blurry ang iyong paningin sa loo ng ilang araw o linggo pagkatapos ng operasyon habang pinapagaling ang pamamaga mula sa operasyon. Ngunit dapat mayroong kaunting mga pagbabago: ang biglaang pagkawala ng iyong paningin, malalang pananakit ng mata/pamumula na hindi nawawala gamit ang niresetang pampataka sa mata, o pagkakaroon ng purulent/parang nana (puti) ay hindi normal. Kapag ito ay nangyari, tawagan ang iyong doktor o pumunta sa emergency room kung hindi mo sila makausap.

Mga dapat gawin

Bago ang operasyon

Siguraduhing mayroon kang kasama papunta sa ospital o pasilidad kung saan ka ooperahan at pabalik sa inyong bahay sa araw ng iyong operasyon. Hindi ka makakapg-maneho mag-isa.

Gamitin ang pampatak sa mata na nireseta sa iyo ng iyong doktor ayon sa kaniyang pagkakasabi. Palaging hugasan ang iyong mga kamay bago magpatak sa mata.

Siguraduhing alam mo kung kailan ka titigil sa pagklain o pag-inom bago ang iyong operasyon at kung mayroong anumang medikasyon na nais ipatigil sa iyo ng iyong doktor.

Pagkatapos ng operasyon

Isuot ang proteksyon sa mata na ibibigay sa iyo sa lahat ng oras hanggang sa pagkikita ninyong muli ng iyong doktor kinabukasan. Pagkatapos noon, isuot ang proteksyon sa mata habang natutulog nang hindi bababa sa isang linggo o hangga't inirerekomenda ng iyong doktor. Maaaring kailanganin mong bumili ng rolyo ng tape pang-medikal mula sa parmasya upang siguraduhing hindi maaalis ang iyong proteksyon sa mata. Kapag ito ay dumumi na, maaari itong linisin gamit ang sabon at tubig. Siguraduhing tuyuin ng maigi ang iyong proteksyon sa mata bago ito isuot.

Karaniwan ay maaari kang maligo o mag-shower gaya ng dati 24 oras matapos ang operasyon. Siguraduing tanungin ang iyong doktor tungkol dito. Mag-ingat at iwasan na malagyan ng tubig, shampoo, sabon, o iba pang produkto ang iyong mga mata habang naglilinis.

Kung gusto mong maghilamos ng iyong mukha, gumamit ng malinis na tela o tisyu at gumamit ng normal na tubig upang linisin ng dahan-dahan ang paligid ng iyong mga mata. Huwag kuskusin o diinan ang iyong mga mata o talukap. Huwag lagyan ng tubig o sabon ang iyong mata.

Kadalasan ay sobrang liwanag ng paligid pagkatapos ng operasyon. Magsuot ng sunglasses kapag nasa labas para komportable at may proteksyon ang mga mata.

Maghintay ng hindi bababa sa isang buwan bago kumuha ng bagong resetang salamin para sa pagbabasa o bifocal na salamin mula sa iyong optometrist. Maaaring makatulong ang mga over-the-counter na reading glasses mula sa parmasya o ibang tindahan habang naghiohintay kang makukuha ng bagong resetang salamin (ang mga salamin na mayroong nakalagay na +2.00 ay magandang tignan).

Minsan nahihirapan ang mga pasyente na kalkulahin ang distansya ilang araw pagkatapos ng operasyon. Mag-ingat kapag naglalakad sa hagdan at kapag gumagawa ng ibang aktibidad na nangangailangan ng malalim na persepsyon. Humingi ng tulong kung kinakailangan.

Mga bagay na dapat iwasan

Pagkatapos ng surgery

Huwag kusutin ang iyong mga mata, kahit na ito ay nangangati o masakit.

Huwag yumuko o magsagawa ng anumang mabigat na ehersisyo o trabaho/aktibidad sa loob ng hindi bababa sa 2 linggo o kapag sinabi na sa iyo ng iyong doktor na ligtas na itong gawin.

Huwag hayaan mapasukan ang iyong mga mata ng tubig, shampoo, sabon, at iba pang mga produkto.

Huwag magsuot ng makeup sa loob ng hindi bababa sa 2 linggo.

Huwag magbuhat ng mga mabibigat na bagay (5kilo o higit pa) at iwasang ma-strain kapag dumudumi sa loob ng hindi bababa sa 2 linggo.

Huwag matulog nang walang suot na proteksyon sa mata sa loob hindi bababa sa 2 linggo.

Umiwas sa maalikabok, paghahardin, at iba pang aktibidad kung saan maaaring malagyan ng anumang dumi ang iyong mga mata sa loob ng hindi bababa sa 2 linggo. Gaya ng dati, magsuot ng sunglasses o proteksyon sa mata kung kinakailangan.

Iwasang lumangoy, gumamit ng hot tub, at sauna sa loob ng hindi bababa sa 4 na linggo.

Tandaan: Ang impormasyon na ibinigay sa seksyon sa itaas na "mga Bagay na dapat gawin" at "mga bagay na dapat iwasan" ay pangkalahatang alituntunin. Siguraduhing talakayin at sundin ang lahat ng sinabi ng iyong ophthalmologist.

Mga Karaniwang Tanong

Sino ang mag-oopera?

Ang operasyon sa katarata ay ginagawa ng mga surgeon sa mata (ophthalmologists). Ang mga ophthalmologist ay mga medikal na doktor (MD) na may karagdagang espesyal na pagsasanay sa medikal at operasyon sa mga sakit sa mata. Maaari mong tanungin ang doktor ng inyong pamilya o optometrista upang i-refer ka sa isang ophthalmologist.
Anong klase ng pampatak sa mata ang aking kakailanganin?

Sasabihin sa iyo ng iyong surgeon kung anong eksaktong pampatak sa mata ang iyong kakailanganin. Mayroong ilang pampatak sa mata na kakailanganin bago ang operasyon, at mayroong pagkatapos ng operasyon. Ang ilan sa mga pampatak sa mata na gagamitin ay mayroong antibiotics (upang maiwasan ang impeksyon), steroids (upang mabawasan ang pananakit at pamamaga), at preservative-free artificial tears (upang matulungan magkaroon ng moisture ang mata at mabawasan ang iritasyon).
Kung ako ay kasalukuyang gumagamit ng ibang pampatak sa mata, kailangan ko ba itong itigil bago ang operasyon?

Mangyaring sabihin sa iyong doktor ang anumang pampatak sa mata o medikasyon na iyong ginagamit. Sasabihin nila kung pwede mo ba itong patuloy na gamitin o itigil bago ang operasyon.
Paano ko gagamitin ang pampatak sa mata?
1. Palaging maghugas ng kamay bago maglagay ng pampatak sa mata.
2. Kung ikaw ay may suot na contact lens (bago ang operasyon), kailangan mo itong tanggalin bago maglagay ng pampatak sa mata.
3. Tanggalin ang takip ng bote at ilagay sa malinis na lugar. Huwag hawakan ang dulo ng bote sa ilalim ng takip.
4. Ikiling ang iyong ulo pabaliktad at tumingin ng malayo sa kisame. Maaari kang maupo o mahiga kung iyon ay mas madali para sa iyo.
5. Dahan-dahang hilahin pababa ang ibabang talukap ng iyong mga mata gamit ang isa o dalawang daliri. Dapat itong kumorte na parang maliit na bulsa sa ilalim ng iyong mga mata.
6. Panatilihin nakabukas ang parehong mata. Dahan-dahang pisilin ang isang patak papunta sa bulsa sa ilalim ng iyong mga mata. Mag-ingat na huwag madampian ng bote ang iyong mga mata.
7. Isara ang iyong mga mata sa loob ng 30-60 segundo pagkatapos ng bawat patak upang ma-absorb ito. Kung ikaw ay niresetahan ng maraming pampatak sa mata, maghintay ng 5-10 minuto bago magpatak muli.
8. Huwag kusutin ang iyong mga mata! Kung mayroon mang tumulong pampatak sa mata, maaaring gumamit ng tisyu upang ma-absorb ang sobrang patak, ngunit huwag kusutin ang iyong mga mata.
Kakailanganin ko ba ng bagong salamin pagkatapos ng operasyon?

Ito ay depende sa klase ng intraocular lens na iyong pipiliin. Kung pinili mo ang standard na monofocal intraocular lens, kakailanganin mo ng bagong reading o bidocal glasses pagkatapos ng operasyon. Kakailanganin mo rin ng bagong salamin para makakita ng malayuan kung mayroon kang astigmatism at pinili mo ang monofocal intraocular lens. Itatama ng Toric na intraocular lens ang iyong astigmatism, ngunit kakailanganin mo ng bagong reading glasses pagkatapos ng operasyon. Karaniwang babawasan ng Multifocal na intraocular lens ang pangangailangan mo para sa salamin pagkatapos ng operasyon, ngunit maaaring kailanganin mo pa ring ng salamin para sa malinaw na paningin sa ilang kaso depende sa klase ng lente at iyong pangangailangan. Maaari ninyo itong pag-usapan ng iyong ophthalmologist, upang matulungan ka nilang pumili ng intraocular lens na pinakanararapat para sa iyo. Sa anumang kaso, maaaring gustuhin mong maghintay ng hindi bababa sa isang buwan pagkatapos ng iyong operasyon bago kumuha ng bagong resetang salamin mula sa iyong optometrist dahil ay iyong paningin ay mag-aadjust pa pagkatapos ng operasyon sa katarata. Ang pansamantalang mga reading glasses mula sa parmasya o ibang tindahan ay maaaring makatulong bago ka kumuha ng resetang salamin.
Kung mayroon akong katarata sa parehong mata, ang operasyon ba ay gagawin nang sabay?

Ang operasyon sa katarata ay kadalasang ginagawa ng magkasunod (isang mata bawat pagkakataon) upang mabigyan ng panahon ang paningin na maging stable bago operahan ang isa pang mata. Ang mga pasyente na mayroong katarata sa parehong mata ay kadalasang sasailalim sa operasyon para sa katarata sa pangalawang mata 2-4 na linggo pagkatapos ng unang operasyon.
Gaano katagal bago maka-recover sa operasyon?

Karamihan ay gumagaling sa loob ng 1-3 araw pagkatapos ng operasyon, ngunit maaaring umabot ng hanggang 3-10 linggo bago tuluyang mag-stabilise ang iyong paningin.
Babalik ba ang katarata?

Hindi. Kapag ang katarata ay natanggal na at napalitan ng intraocular na lens, hindi ka na kailanman magkakaroon pa ng katarata sa parehong mata. Ngunit, 20-50% ng mga paseynte ay makakaranas ng tinatawag na posterior capsule opacification (PCO) sa loob ng 2-5 taon pagkatapos ng operasyon. Ang PCO ay sanhi ng namuong residual cells mula sa iyong orihinal na lente na nasa ilalim ng malinaw na plastik na lente. Ang mga cells na ito ay maaaring makapagpalabo ng iyong paningin kalaunan, na magdudulot ng sintomas na tulad ng sa orihinal na katarata. Ang isang mabilis at walang sakit na laser procedure na tinatawag na YAG laser capsulotomy na pwedeng gawin ng iyong ophthalmologist upang gawing malinaw muli ang iyong paningin. Sa procedure na ito, ginagamit ang isang laser upang gumawa ng isang maliit na butas sa likod ng kapsula at alisin ang PCO na humahadlang sa iyong paningin. Hindi ito operasyon, at tumatagal ng 2-5 minuto sa klinika upang makumpleto. Ikaw ay gising para sa procedure na ito.

Pagtatatwa

Ang impormasyon na ibinahagi sa mga handout ng aboutcataracts.ca at aboutcataracts.ca ay para sa layuning pang-edukasyon lamang at hindi para magbigay ng medikal na payo. Ang impormasyon na ibinahagi rito ay hindi para palitan ang payo ng iyong ophthalmologist o ng ibang propesyonal sa pangangalagang pangkalusugan. Mangyaring makipag-ugnayan sa mga propesyonal sa pangangalagang pangkalusugan kung kailangan mo ng payong medikal. Ang mga may-akda, kontribyutor, tagasuri, editor, at isponsor ng aboutcataracts.ca ay hindi responsable sa mali o tinanggal o para sa anumang dulot ng paggamit ng impormasyon sa website/handout at walang garantiya, ipinahayag o ipinahiwatig, patungkol sa pera, pagkakumpleto, o katumpakan ng mga nilalaman ng webiste/handouts ng aboutcataracts.ca. Mayroong mga website at mapagkukunan na naka-link o naka-embed sa loob ng website/handouts na pinapatakbo o ginawa ng o para sa mga organisasyon, kompanya, o indibidwal na walang kaugnayan sa aboutcataracts.ca. Ang mga link na ito ay ibinigay upang madali itong makita at para sa layuning pang-impormasyon lamang; hindi sila bumubuo ng pag-endorso o pag-apruba ng mga may-akda, kontribyutor, tagasuri, editor, at isponsor ng aboutcataracts.ca. Ang mga may-akda, kontribyutor, tagasuri, editor, at sponsor ng aboutcataracts.ca ay walang pananagutan para sa katumpakan, seguridad, legalidad, o nilalaman ng mga ibang site na naka-link sa aboutcataracts.ca website/handout o para sa mga kasunod na link.

Ang AboutCataracts.ca ay ginawa ng Section of Ophthalmology sa Unibersidad ng Calgary.

Ang proyektong ito ay sinusuportahan ng Emerging Leaders in Health Promotion grant na pinondohan ng Alberta Medical Association and MD Financial Management/Scotiabank Healthcare+.